Just in Time – dokładnie na czas

Just in Time, JIT z języka angielskiego, dokładnie na czas – jest to jedno z głównych narzędzi zarządzania należących do głównych filarów Toyota Production System (TPS). Jest integralną częścią metodologii Lean Manufacturing. Narzędzie to opracowane zostało przez Taichi Ohno. Metoda JIT stosowana jest w celu skutecznej i trwałej redukcji ilości pracy w toku oraz skutecznej redukcji zapasów rotujących w obszarze operacyjno-logistycznym. Narzędzie Just in Time pozwala zapewnić, że Klient Końcowy otrzyma towar zgodny z zamówieniem, w odpowiedniej ilości i w odpowiednim czasie.

Wdrażając narzędzie Just in Time i opisując je zarazem warto wspomnieć, że opisuje ono kroki postępowania do realizacji założonego celu jakim jest redukcja zapasów – zero zapasów. Narzędzie pozwala na dotarcie do najgłębszych i prawdziwych przyczyn źródłowych związanych z przestojami i generowaniem zapasów w trakcie procesów po poszczególnych operacjach.

Podjeście optymalne mówi o koncentracji na obniżaniu jednostkowego kosztu wytworzenia sztucznie wydłużającego serie produkcyjne. Wprowadzając JIT należy skupić się na trzech aspektach:

1. Optymalizacji procesów bieżących – Six Sigma;
2. Skróceniu czasów przezbrojenia do minimum – SMED;
3. Mapowanie i organizacja przepływu – VSM;

Narzędzie Just in Time umożliwia synchroniczne działanie wszystkich operacji w procesie poprzez wykorzystanie dwóch typów systemów:

1. Systemu ssącego – opisany w artykule dotyczącym Kanban;
2. Systemu ciągłego przepływu – opisany w artykule dotyczącym Kanban;

W metodzie JIT wykorzystywany jest system Kanban, który pełni funkcję wskazującą moment uruchomienia operacji w procesie. Działa to w ten sposób, że kolejna porcja zapasu zamawiana jest w momencie kiedy zostanie osiągnięte minimum stanów magazynowych. Jest to istotne z punktu widzenia optymalizacji zasobów centrów logistycznych, dystrybucji oraz produkcyjnych.

Just in Time posiada jeden słaby punkt, a mianowicie poziom minimalnego stocku magazynowego determinowany jest przez historię zapotrzebowania Klientów końcowych.

Problem pojawia się w momencie wzrostowego trendu zapotrzebowania planowanego na podstawie danych z okresów historycznych. Takim zagraniem przedsiębiorstwo może wyczerpać zapasy i spotykać się z zażaleniami ze strony klienta spowodowanym opóźnieniem w dostawie. W ramach przeciwdziałania takim sytuacją stosuje się w przedsiębiorstwach najczęściej dwa, odmienne standardy zarządzania zapasami na bezpiecznym poziomie.

Warto więc zapytać, jakie korzyści płyną z prawidłowego wdrożenia i utrzymania narzędzia Just in Time? Do korzyści takich zaliczyć można:

1. Redukcję zapasów;
2. Redukcję miejsca poświęcanego na sztuczne bufory i magazyny;
3. Usprawnienie i optymalizacja przepływów materiałów w procesie;
4. Wzrost efektywności wykorzystania maszyn i wzrost efektywności operacyjnej Pracowników;
5. Redukcja stopnia opóźnienia i realizacji dostaw.
6. Wzrost efektywności i produktywności operacyjnej przedsiębiorstwa.

Narzędzie Just in Time jak każde narzędzie Lean, wymaga staranności, rzetelności i sumienności przy jego wdrażaniu, efekty wdrożenia utrzymują się w ramach utrzymywania rzetelności pracy z narzędziem. Nie ma jednego przepisu mówiącego o wdrożeniu, Just in Time. Przy implementacji wymagane są następujące akcje:

1. Mapowanie procesu – podstawowe narzędzie pozwalające opisać w jakim etapie znajdujemy się obecnie i jaki stan procesu reprezentujemy. Narzędzie to pozwala wyłapać na wczesnym etapie wąskie gardła i je systematycznie usuwać.
2. 5S – podstawowe narzędzie Lean, wspomagające organizację stanowisk operacyjnych, standaryzację oraz utrzymanie ładu w obszarze operacyjnym.
3. Określenie i implementacja kluczowych wskaźnik (KPI) organizacji, w kwestii nadzoru nad postępami i realizacją projektów.