Straty – ukryte koszty prowadzenia przedsiębiorstwa wpływające na zmniejszenie zysku generowanego z produktów pochodzących z procesu wytwórczego.
Pierwsza z dostępnych klasyfikacji strat, mówi, że dzieli się je ze względu na rodzaj:
- Straty I rodzaju – straty konieczne;
- Straty II rodzaju – straty zbędnę;
Analizując straty w organizacji, należy rozłożyć proces wytwórczy na czynniki pierwsze.
Odpowiedzmy sobie, co wchodzi w skład procesu wytwórczego?
Proces wytwórczy – jest to główny proces odbywający się w przedsiębiorstwie warunkujący i wpływający na wysokość produkcji, co za tym idzie sprzedaży i rentowności organizacji.
Czynności dodające wartość – wszystkie operacje procesu wytwórczego przynoszące korzyści z punktu widzenie operacyjnego i finansowego.
Operacje konieczne do wykonania – operacje w procesie niezbędne do realizacji procesu wytwórczego zgodnie z założeniami.
Zadania zbędne – operacje w procesie które podlegają identyfikacji i eliminacja w celu redukcji marnotrawstw organizacyjnych.
Straty wg Japońskich Inżynierów
- Muda – z języka japońskiego oznacza marnotrawstwo. Najpopularniejszy typ strat. Istnieje 7 rodzajów Muda, wypisanych poniżej.
- Muri – z języka japońskiego oznacza przeciążenie. Inaczej, nadmierne obarczenie zasobu przekładające się na jego mniejszą efektywność.
- Mura – z języka japońskiego oznacza nierównomierność. Inaczej, nierówne obciążenie zasobów prowadzące do nieregularnego tempa pracy oraz powstawania wąskich gardeł w procesie wytwórczym.
Poniżej opisano przykładowe 3 straty według MUDA:
Nadprodukcja – produkowanie większej ilości materiału niż kolejne/poprzedzające operacje.
Najczęstszy przykład nadprodukcji występuję gdy jedno stanowisko pracy wytwarza więcej produktu niż kolejne jest w stanie przetworzyć i wysłać dalej.
Naprodukcja spowodowana jest najczęściej:
- Brakami informacji o rzeczywistych zapotrzebowaniach kolejnych operacji w procesie wytwórczym lub logistycznym;
- Różnicami w wydajnościach i efektywnościach pracy maszyn.
- Zbyt długimi czasami przezbrojenia maszyn i urządzeń w parku maszynowym.
Zapasy – składowanie materiału wyprodukowanego w procesie wytwórczym.
Zapasy powodują:
- Zamrożenie kapitału organizacji;
- Wydłużanie czasu magazynowania;
- Zajmowanie miejsca magazynowego;
- Niszczenie materiału lub jego przeterminowanie się;
Transport – relokacja materiału z miejsca A do miejsca B.
Marnotrstwo związane z transportem powoduje:
- Koszty związane np. ze zużyciem paliw napędzających środki transportu.
- Straty czasów operacyjnych;
- Spadki wydajności parku maszynowego;